Posts

Showing posts from June, 2025

ដូចម្ដេចដែលហៅថាជនពិការ?

"ជនពិការ" សំដៅលើ បុគ្គលដែលមានពិការភាពរាងកាយ ផ្លូវចិត្ត ប្រាជ្ញា ឬសតិអារម្មណ៍រយៈពេលវែង ដែលនៅក្នុងអន្តរកម្មជាមួយឧបសគ្គផ្សេងៗ អាចរារាំងដល់ការចូលរួមយ៉ាងពេញលេញ និងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពរបស់ពួកគេនៅក្នុងសង្គម ដោយឈរលើមូលដ្ឋានស្មើភាពជាមួយអ្នកដទៃ។ នេះបើយោងតាមនិយមន័យរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិជនពិការ (UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities) ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់យ៉ាងទូលំទូលាយ។ ដើម្បីយល់កាន់តែច្បាស់អំពីនិយមន័យនេះ មានចំណុចសំខាន់ៗមួយចំនួនដែលត្រូវពិចារណា៖ ភាពអន់ខ្សោយ (Impairment): វាសំដៅលើលក្ខខណ្ឌសុខភាព ឬបញ្ហាដែលមាននៅក្នុងខ្លួនរបស់បុគ្គលណាម្នាក់។ ភាពអន់ខ្សោយអាចជា៖ រាងកាយ: ដូចជាការបាត់បង់អវយវៈ ពិបាកដើរ ឬបញ្ហាឆ្អឹងខ្នង។ ផ្លូវចិត្ត: ដូចជាជំងឺបាក់ទឹកចិត្ត ជំងឺថប់បារម្ភធ្ងន់ធ្ងរ ឬជំងឺវិកលចរិត។ ប្រាជ្ញា: ដូចជាការពិបាកក្នុងការរៀនសូត្រ ការដោះស្រាយបញ្ហា ឬការសម្របខ្លួនទៅនឹងស្ថានភាពថ្មី (ឧទាហរណ៍: Down Syndrome, Autism)។ សតិអារម្មណ៍ (Sensory): ដូចជាពិការភ្នែក ពិការថ្លង់ ឬពិការទាំងពីរ។ រយៈពេលវែង: ភាពអន់ខ្សោយទាំងនេះត្រូវតែមានរយៈពេលយូរ ឬអចិន្ត្រៃយ៍។ អន្តរកម្មជាមួយឧបសគ្គ (Barriers...